Η κατανάλωση αλκοόλ στη φάση της σωματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών και εφήβων μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές. Ως γονιός νοιώθετε την ευθύνη να δημιουργήσετε τις συνθήκες ώστε το ανήλικο παιδί σας να είναι υγιές, ασφαλές και χαρούμενο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εξειδικευμένα θέματα όπως είναι το αλκοόλ και χρειάζεστε γνώση και ιδέες για να το πετύχετε. Στην σελίδα αυτή θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με :

• το αλκοόλ και τις επιπτώσεις του σε ανήλικα άτομα
• γιατί πίνουν οι ανήλικοι
• πώς μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί σας για το αλκοόλ
• πώς μπορείτε να αντιληφθείτε εάν το παιδί σας πίνει
• πώς μπορείτε να ενδυναμώσετε το παιδί σας ώστε να παίρνει τις σωστές αποφάσεις

Τα καλά νέα είναι ότι ως γονιός έχετε την μεγαλύτερη επιρροή στο παιδί σας από κάθε άλλο άτομο στο κοινωνικό του περιβάλλον.

Το αλκοόλ και οι επιπτώσεις του σε ανήλικα άτομα

Η κατανάλωση αλκοόλ πριν την ηλικία των 18 ετών συνδέεται με μία σειρά από προβλήματα στην υγεία και την κοινωνική ζωή των ανήλικων ατόμων. Γι’αυτό το λόγο η ιατρική κοινότητα συστήνει την πλήρη αποχή από το αλκοόλ ως την σωστή επιλογή για την σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων.

Οι συστάσεις για κατανάλωση χαμηλού κινδύνου αφορούν ενηλίκους και όχι τα ανήλικα άτομα, ο οργανισμός των οποίων δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί το αλκοόλ το ίδιο αποτελεσματικά. Τα νεαρά άτομα έχουν χαμηλότερο βάρος και λιγότερα υγρά στον οργανισμό, με αποτέλεσμα την υψηλότερη συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα. Επίσης έχουν λιγότερα από τα ένζυμα τα οποία χρησιμοποιεί το συκώτι για να διασπάσει το αλκοόλ. Έτσι είναι πιο εύκολο να υποστούν δηλητηρίαση από το αλκοόλ. Ακόμη, ο εγκέφαλος είναι πιο ευάλωτος σε βλάβες εξαιτίας του αλκοόλ καθώς βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης.  Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ μειώνει τις αναστολές με κίνδυνο να εμπλακούν τα ανήλικα άτομα σε επικίνδυνες καταστάσεις.

Για όλους αυτούς τους λόγους έχει τεθεί ηλικιακό όριο από το νόμο για κατανάλωση αλκοόλ. Προκειμένου να προστατεύσει τα νεαρά άτομα από βλάβες καθώς το σώμα, το μυαλό και η κρίση βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης.

Γιατί πίνουν οι ανήλικοι;

Είναι γεγονός ότι καθώς τα  νεαρά άτομα εισέρχονται στην εφηβεία έχουν όλο και περισσότερο την περιέργεια να πειραματιστούν με το αλκοόλ. Συχνά μάλιστα επιμένουν, ακόμη κι αν η πρώτη τους εμπειρία κατανάλωσης αλκοόλ είναι δυσάρεστη.

Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες καθώς και με εμπειρική παρατήρηση, καταγράφονται μία σειρά από παράγοντες που κινητοποιούν τα νεαρά άτομα να καταναλώσουν αλκοόλ. Συνηθέστεροι μεταξύ αυτών είναι η πίεση από τους συνομήλικους και η διάθεση να εμφανίζονται “cool” στα μάτια της παρέας. Ακόμη, συχνά νοιώθουν πως η επίδραση του αλκοόλ τους απελευθερώνει στις κοινωνικές σχέσεις με αποτέλεσμα να συμμετέχουν πιο ενεργά και να προσελκύουν την προσοχή των άλλων.

Ταυτόχρονα, ανάμεσα στους συχνότερα αναφερόμενους παράγοντες που ευθύνονται για την κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικα άτομα είναι το άγχος και τα προβλήματα στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον. Το παράδειγμα της σχέσης των ίδιων των γονιών με το αλκοόλ είναι καθοριστικής σημασίας για την στάση των παιδιών και εφήβων τόσο πριν όσο και μετά την ενηλικίωση.  

Πώς μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί σας για το αλκοόλ;

Ως γονέας, έχετε την ευθύνη να μιλήσετε έγκαιρα στο παιδί σας για το αλκοόλ και να βεβαιωθείτε πως γνωρίζει τους κινδύνους από την κατανάλωσή του. Δεν είναι εύκολο! Όμως ένας ειλικρινής και ανοιχτός διάλογος είναι μια καλή αρχή. Μην ξεχνάτε βέβαια πως ο διάλογος έχει δύο μέρη! Εσείς από την πλευρά σας μπορείτε να μεταφέρετε τη γνώση και την εμπειρία σας στο παιδί, με ειλικρίνεια, ώστε να το βοηθήσετε να πάρει σωστές αποφάσεις. Την ίδια στιγμή, πρέπει να δώσετε την ευκαιρία και στο παιδί να εκφράσει τις απόψεις και τα συναισθήματά του χωρίς να γίνεστε επικριτικός/ή απέναντι σε όσα λέει, γιατί τότε μάλλον θα κρατήσει τις σκέψεις του για τον εαυτό του.

Μην επιχειρήσετε να συζητήσετε το θέμα εάν κάποια στιγμή αντιληφθείτε ότι το παιδί σας έχει καταναλώσει αλκοόλ ή ακριβώς πριν βγει με την παρέα ή στη διάρκεια μιας σύγκρουσης μαζί του. Συζητήστε το θέμα με φυσικό τρόπο, σε χαλαρή ατμόσφαιρα και με αφορμή μια γενικότερη συζήτηση π.χ. για το ζήτημα του υγιεινού τρόπου ζωής. Ακόμη μπορείτε να ζητήσετε τη γνώμη του παιδιού σας με αφορμή μια είδηση ή σχετικά με την ιστορία ενός διάσημου προσώπου. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για να αρχίσει μία γενική συζήτηση χωρίς να υποχρεωθεί το παιδί σας σε αμυντική θέση. Είναι σημαντικό σε μια τέτοια συζήτηση να είστε ειλικρινής ακόμη και να παραδεχθείτε δικά σας λάθη, επισημαίνοντας πόσο διαφορετικά θα αντιδρούσατε εάν γνωρίζατε τότε ό,τι γνωρίζετε τώρα.

Σίγουρα μία συζήτηση δεν αρκεί για να αποτρέψει την πιθανότητα το παιδί σας να καταναλώσει αλκοόλ. Ας μην ξεχνάμε πως οι έφηβοι αρέσκονται στο να δοκιμάζουν τα όρια. Για το λόγο αυτό θα πρέπει η οικογένεια να θέτει όρια και να λέει ξεκάθαρα από πριν τι θα συμβεί εάν δεν τηρηθούν. Καθοδηγήστε το παιδί σας πώς μπορεί να αντισταθεί στην πίεση των συνομήλικων. Εξηγήστε του ότι το να πει ‘όχι’ δεν σημαίνει ότι απορρίπτει τον φίλο ή τη φίλη του, δεν θα τον/την κάνει να φαίνεται βαρετός/-ή ή αγενής. Αντίθετα, ο καλύτερος τρόπος να χειριστεί την πίεση είναι να αρνηθεί με σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Ταυτόχρονα, δώστε πάντα εσείς το καλό παράδειγμα υπεύθυνης στάσης σε σχέση με το αλκοόλ!

Πώς μπορείτε να αντιληφθείτε εάν το παιδί σας πίνει;

Είναι πολύ δύσκολο για το γονιό να σιγουρευτεί εάν το παιδί του πίνει αλκοόλ σε τακτική βάση ή όχι, εάν μάλιστα το ίδιο το παιδί προσπαθήσει να το κρύψει. Παρόλα αυτά, εάν είστε παρατηρητικοί, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που πρέπει να σας κινητοποιήσουν.

Αλλαγή στην συμπεριφορά όπως π.χ. συχνότερη απουσία από το σπίτι, πολλά μυστικά, απότομες εναλλαγές στη διάθεση.

Αλλαγή σε καθημερινές συνήθειες όπως π.χ. οι ώρες ύπνου, οι διατροφικές συνήθειες ή τα προσωπικά έξοδα.

Νέες παρέες τις οποίες πρέπει να φροντίσετε να γνωρίσετε όπως και τους γονείς τους.

Αλλαγή στις προτεραιότητες όπως π.χ. μειωμένη επίδοση στο σχολείο, δικαιολογίες για να αποφύγει τις εξωσχολικές δραστηριότητες, απαντά φειδωλά στις ερωτήσεις σας. 

Πώς μπορείτε να ενδυναμώσετε το παιδί σας ώστε να παίρνει τις σωστές αποφάσεις;

Με γνώση

Το πρώτο βήμα για να θωρακίσετε το ανήλικο παιδί σας είναι να το ενημερώσετε σχετικά με το αλκοόλ, την επίδρασή του στον οργανισμό του και τι κινδύνους περιλαμβάνει η κατανάλωσή του πριν την ενηλικίωση.

Με αυτοεκτίμηση

Η αυτοεκτίμηση είναι καθοριστικός παράγοντας ώστε το ανήλικο άτομο να μπορεί να διαχειρίζεται τα προβλήματά που ανακύπτουν στη ζωή του χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγει στο αλκοόλ με την ψευδαίσθηση πως θα του δώσει λύσεις. Η οικογένεια έχει καθοριστικό ρόλο σε αυτό, μέσα από την αγάπη, τον σεβασμό και την ενεργή επικοινωνία, ακόμη κι όταν δεν επιδοκιμάζει τη συμπεριφορά του ανηλίκου.  Την ίδια στιγμή, τα όρια είναι επίσης απαραίτητο να τεθούν όπως επίσης και να ειπωθούν ξεκάθαρα οι συνέπειες από την υπέρβασή τους.

Με όρια

Οι έφηβοι αρέσκονται να δοκιμάζουν τα όρια κάτι που συχνά οδηγεί σε διαφωνίες με τους γονείς. Παρόλα αυτά, το να θέσετε όρια και να τα επικοινωνήσετε ξεκάθαρα στο παιδί σας θα το προστατεύσει και θα το κάνει να νοιώσει ασφάλεια.    

Με το παράδειγμά σας

Σκεφθείτε τις συνήθειες σας γύρω από το αλκοόλ. Ενημερωθείτε σχετικά με την υπεύθυνη κατανάλωση και βεβαιωθείτε ότι δεν δίνετε το λάθος μήνυμα στο παιδί σας παρά τη θέληση σας. Μην ξεχνάτε πως τα παιδιά μαθαίνουν από αυτό που κάνουν οι γονείς και όχι από αυτό που λένε. Ακολουθήστε σε κάθε περίπτωση τις οδηγίες κατανάλωσης χαμηλού κινδύνου.

Αποδεχθείτε τους φίλους

Το παιδί σας θα μένει περισσότερο στο σπίτι εάν ξέρει ότι οι φίλοι του είναι καλοδεχούμενοι από εσάς. Σε αντίθετη περίπτωση, το παιδί θα περνά περισσότερο χρόνο εκτός σπιτιού και ίσως να μη γνωρίζετε πού είναι, με ποιον και τι ώρα θα επιστρέψει.